Przeszedłeś pomyślnie przez wszystkie kroki rekrutacji i już niedługo zaczniesz pierwszą wymarzoną pracę. Gratulujemy! Zanim jednak dojdzie do zawarcia kontraktu, sprawdź, o czym powinieneś wiedzieć, podpisując swoją pierwszą umowę. 

• Warunki umowy o pracę różnią się od warunków umowy zlecenia czy umowy o dzieło.
• Pracownikom przysługuje prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego, jednak zleceniobiorcy i wykonawcy dzieła nie mogą z niego skorzystać.
• Umowa o dzieło nie stanowi tytułu do ubezpieczeń. 

Prawa i obowiązki zależą od rodzaju umowy

Zanim podpiszesz swoją pierwszą umowę, upewnij się, jaki to rodzaj dokumentu. Od tego zależą bowiem Twoje prawa i obowiązki. Jeśli ma zostać zawarta umowa o pracę (stosunek pracy), będziesz zobligowany do realizacji określonych zadań na rzecz pracodawcy. Ten ustali z kolei miejsce oraz czas wykonywania pracy i będzie zobowiązany wypłacać Ci co miesiąc wynagrodzenie w wysokości ustalonej w umowie (co najmniej płaca minimalna). W tym przypadku mamy też do czynienia z pełnym etatem, połówką etatu lub innym wymiarem czasu pracy. Jeżeli natomiast podpiszesz umowę zlecenie, należącą do umów cywilnoprawnych, będziesz wykonywać konkretne czynności prawne jako zleceniobiorca na rzecz zleceniodawcy. Ten jednak, co do zasady, nie będzie mógł wyznaczyć Ci miejsca czy godzin pracy. Ważne, abyś zrealizował zlecenie w określonym w umowie terminie – za swoje działania otrzymasz stawkę godzinową. A co w przypadku umowy o dzieło? W momencie jej podpisania zobowiązujesz się wykonać konkretne dzieło w zamian za wynagrodzenie od zlecającego. Możesz sam decydować jak, gdzie i kiedy będziesz realizował swoje zadanie – liczy się ostateczny efekt pracy. 

Chcesz zacząć pierwszą pracę? Poszukaj w Internecie ofert pracy i zdobądź wymarzone zatrudnienie. 

Nie każda umowa uprawnia do płatnego urlopu

Każda osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę zyskuje prawo do corocznego, nieprzerwanego i płatnego urlopu wypoczynkowego, a także do urlopu okolicznościowego i urlopu na żądanie. Na wymiar urlopu wypoczynkowego wpływa etat oraz staż pracy. Jeśli jest on krótszy niż 10 lat, pracownikowi przysługuje prawo do 20 dni urlopu. W przypadku zatrudnienia na okres dłuższy niż 10 lat jest to natomiast 26 dni wolnych. Wymiar urlopu jest ponadto pomniejszany proporcjonalnie do wielkości etatu. Jeżeli zatem umowa została zawarta na pół etatu, pracownik może skorzystać z 10 lub 13 dni urlopu. Jeśli podpisujesz swoją pierwszą umowę o pracę, za każdy następny przepracowany miesiąc uzyskasz 1/12 wymiaru urlopu, jaki przysługiwałby Ci za cały rok. Z pierwszych wolnych dni będziesz mógł natomiast skorzystać po przepracowaniu pełnego pierwszego miesiąca. A co w przypadku innych rodzajów umowy? Zleceniobiorcom i wykonawcom dzieła prawo do urlopu nie przysługuje. Wynika to z faktu, że w świetle Kodeksu pracy nie są to pracownicy, a więc nie mają uprawnień pracowniczych. Jeśli zatem podpisujesz jedną z umów cywilnoprawnych i będziesz potrzebować dni wolnych, możesz skorzystać jedynie ze zwolnienia w ramach dni bezpłatnych. 

Podczas poszukiwań pierwszego zatrudnienia warto odwiedzić targi pracy – coraz więcej osób poznaje tam swojego przyszłego pracodawcę. 

Nie każda umowa gwarantuje ubezpieczenie

Zanim podpiszesz swoją pierwszą umowę, upewnij się, czy gwarantuje ona ubezpieczenie – o ile nie ubezpieczasz się np. z tytułu studiów. W przypadku umowy o pracę pracownik opłaca ubezpieczenie zdrowotne, chorobowe, rentowe i emerytalne, a pracodawca – częściowe składki ZUS na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Dzięki temu wszyscy zatrudnieni mają prawo do tzw. L4, a kobiety w ciąży – do zasiłku macierzyńskiego czy urlopu na opiekę nad dzieckiem. W przypadku umowy zlecenia przełożony musi odprowadzać składki zdrowotną, rentową, emerytalną i wypadkową za zleceniobiorcę, o ile ten jest zatrudniony tylko w jednym miejscu pracy. Składka chorobowa jest dla zleceniobiorcy dobrowolna – jeśli jednak się do niej zgłosisz, uzyskasz prawo do świadczenia w trakcie choroby czy urlopu macierzyńskiego. Pamiętaj również, że jeżeli jesteś studentem przed 26. rokiem życia, zleceniodawca nie ma obowiązku Cię ubezpieczać. Jeśli natomiast masz podpisać umowę o dzieło, musisz wiedzieć, że ona także nie stanowi tytułu do ubezpieczeń. 

Podsumowanie

Nie każdy rodzaj umowy gwarantuje takie same warunki. Przykładowo, w przypadku umowy o pracę przysługuje Ci urlop wypoczynkowy, a jako zleceniobiorca nie możesz z niego korzystać. Różnice widoczne są również w wymiarze czasu pracy, wynagrodzeniu czy ubezpieczeniu. Zanim podpiszesz pierwszą umowę, zapoznaj się z podstawowymi informacjami dotyczącymi różnych form zatrudnienia – dzięki temu unikniesz niespodzianek.

Źródło - tekst i grafika: Pracuj.pl